Po co technikowi dentystycznemu testy fonetyczne? Przekonaj się i zobacz, jak je wykonać

Każdy rodzaj uzupełnienia w uzębieniu musi zapewnić komfort, funkcję i estetykę. Przekonaj się, jak kształt zębów wpływa na proces mówienia. O czym należy pamiętać, projektując uzębienie dla pacjentów? Jak test fonetyczny może pomóc w zaplanowaniu leczenia?

Przez cały film Edward Nożycoręki wypowiada 169 słów… W codziennej komunikacji ustnej człowiek w ciągu jednej sekundy wymawia między 10 a 30 głosek, co oznacza, że układ artykulacyjny wykonuje w tym czasie tyle samo ruchów umożliwiających odmienny układ narządów mowy. Dla wielu uczących się języka obcego przezwyciężenie problemów artykulacyjnych jest pierwszą trudnością, z którą muszą się zmierzyć. Warto zatem przyjrzeć się logopedycznym uwarunkowaniom prowadzącym do opanowania tej umiejętności.

Testy fonetyczne w pracowni protetycznej

Testy fonetyczne są niezbędne, aby ustalić idealną pozycję i proporcje zębów. Nieodpowiednie lub źle ukształtowane uzupełnienie protetyczne zębów przednich może uszkodzić aparat mowy pacjenta, a zatem pogorszyć jego wymowę.

Test fonetyczny [m] – przednio-górna pozycja zębów

Test rozpoczyna się od wymowy dźwięku [m] (mam-mam-mam). Celem jest rozluźnienie wargi (podczas wymowy następuje pełna relaksacja warg) i zaobserwowanie przednio-górnej pozycji zębów przednich (widoczność siekaczy przyśrodkowych w pozycji spoczynkowej żuchwy). Średnia długość wyłaniania zębów spod wargi górnej wynosi 2 mm u mężczyzn i 3,5 mm u kobiet. W ten sposób można ocenić czy widoczność zębów oraz odstęp między brzegami siecznymi zębów górnych i dolnych są odpowiednie.

Test fonetyczny [f] i [w] – pozycja krawędzi siecznych górnych siekaczy

Drugi test fonetyczny polega na wymawianiu dźwięku [f] i [w]. Test ten wskazuje pozycję (długość i przechylenie w kierunku języka) krawędzi siecznych górnych siekaczy centralnych w odniesieniu do warg. Brzegi muszą znajdować się dokładnie na granicy linii pośrodku wilgotnej i suchej strefy warg. Podczas tej czynności brzegi sieczne dotykają lekko wargi dolnej, redukując przepływ powietrza. Pacjenci, u których zęby są prawidłowo umieszczone w wymiarze wargowo-językowym, powinni umieć wymówić głoskę [f] dotykając brzegiem siecznym wewnętrznej powierzchni wargi dolnej. Czystość wymowy świadczy o prawidłowej długości tych zębów oraz odpowiednim profilu brzegów siecznych.

Test fonetyczny [i] – długość górnych zębów przednich

Poprzez wymowę dźwięku [i] (iiiii) możemy określić długość górnych zębów przednich – przebieg brzegu siecznego. Zęby górne powinny pokrywać połowę przestrzeni między górną a dolną wargą. W celu określenia tej długości musimy wyznaczyć linię środkową od górnej do dolnej wargi dzielącą ją na pół, krzyżującą się z krawędziami siecznymi, które muszą być poniżej wyznaczonej linii. Test ten pomaga nam ustalić czy musimy wydłużać zęby pacjenta w celu uzyskania lepszej pozycji krawędzi siecznych.

Test fonetyczny [s] – odstęp między zębami podczas mowy

Wymowa dźwięku [s] służy zdiagnozowaniu odstępu między zębami podczas mowy. Z testu tego dowiadujemy się, czy konieczne jest zwiększenie wymiaru pionowego zębów. W teście tym jedynymi zębami, które powinny kontaktować się są górne i dolne zęby przednie w obszarze krawędzi siecznej. Podczas artykulacji głoski [s] brzegi sieczne dolnych zębów przednich znajdują się 1 mm za i 1 mm pod brzegami siecznymi górnych zębów przednich, tworząc lekki kontakt okluzyjnych powierzchni. Test ten pokazuje nam również, czy musimy wydłużyć krawędzie sieczne zębów w celu uzyskania tego niezbędnego kontaktu.

To istotny parametr w przypadku wykonywania nakładów ceramicznych lub uzupełnień ceramicznych, których zadaniem jest skorygowanie wysokości zwarcia. Podczas artykulacji powinien wydostawać się płaski, szeroki i równomierny prąd powietrza. Zbyt duża odległość wargowo-podniebienna między łukami zębowymi może spowodować, że wymówienie głoski [s] będzie wymagało umieszczenia języka między zębami. W konsekwencji pacjent będzie seplenił, ponieważ powietrze będzie uchodzić między tkankami twardymi a miękkimi.

Jeśli w trakcie artykulacji głoski [s] między łukami zębowymi występuje duża odległość należy rozważyć podniesienie wymiaru pionowego. 

Test fonetyczny [t] i [d] – odstęp między zębami podczas mowy

Przekonturowanie korony zębów przednich na powierzchni podniebiennej, by uzyskać kontakt zębów przednich górnych i dolnych, może ograniczyć ilość miejsca dla języka podczas mówienia. Pacjent może mieć problemy z artykulacją głosek [t] i [d].

Problemy funkcjonalne i estetyczne są najczęstszym  wyzwaniem w dzisiejszej, codziennej praktyce technika dentystycznego. Istotne jest, aby pacjent czuł się pewnie i bezpiecznie w obliczu zmian wyglądu jego twarzy i uśmiechu.

Chcesz wiedzieć więcej? W poniższym wideo, zobaczysz, jak wykonać testy fonetyczne. Zajrzyj też do artykułu o zależności między kształtem zęba a artykulacją.