Co o Tobie mówią zęby? O projektowaniu uśmiechu i temperamencie pacjenta

“Pokaż mi swoje zęby, a ja powiem Ci, jakim jesteś człowiekiem”. Przy projektowaniu uśmiechu lekarz lub technik dentystyczny muszą wziąć pod uwagę rys charakterologiczny pacjenta. Nie wierzysz? Przyjrzyj się uważnie swojemu uzębieniu i spróbuj określić, do której figury geometrycznej jest mu najbliżej. Udowodnię, że zęby mówią o Tobie więcej niż Ci się wydaje. Sprawdź, jak określić  temperament pacjenta na podstawie kształtów zębów. Jak może to pomóc w planowaniu leczenia i projektowaniu uśmiechu?

Usta i mocny przekaz niewerbalny

Rejon ust dominuje w dolnej części twarzy i natychmiast przyciąga uwagę oka ludzkiego, ponieważ zawierają się w nim nie tylko werbalne, ale i niewerbalne środki wyrazu. Komunikaty niewerbalne pojawiają się na ułamki sekund, gdy wzrok koncentruje się na ustach. Trzy elementy formułują mocny przekaz niewerbalny:

1. kształt zębów przednich,
2. charakterystyka warg,
3. aranżacja łuku zębowego.

Dlatego też kształt zębów, przebieg girlandy dziąsłowej, kierunek długich osi zębów powinien uwzględniać nie tylko oczekiwania pacjenta, ale także jego rys charakterologiczny.

Schemat Lombardiego i klasyfikacja Williamsa

Wróżki potrafią czytać z dłoni, rumpolog wróży z pośladków, a technik dentystyczny potrafi odkryć osobowość, patrząc na zęby.

Technik dentystyczny posługuje się schematem Lombardiego, który mówi, że każdy ząb posiada cechy charakterystyczne dotyczące wieku, płci i osobowości pacjenta. Podczas planowania nowego uśmiechu należy uwzględnić także czynniki kulturowe, styl życia pacjenta oraz preferencje lekarza.

Na początku XX w. w 1913 roku Williams opracował klasyfikację, która uzależniała typ zębów do typu kształtu twarzy. Oznaczało to, iż osoby o twarzach owalnych powinny mieć zęby zaokrąglone, kwadratowych – posiadać zęby kwadratowe, trójkątnych – mieć zęby o kształcie zbliżonym do trójkątnego, prostokątnych – o kształcie prostokątnym. Według tego kanonu wytwarzano wówczas zęby do uzupełnień protetycznych.

Jak posłużyć się typologią Kretschemra w projektowaniu uśmiechu?

Klasyfikacja Williamsa jednak nie sprawdziła się, ponieważ połączenie twarzy kwadratowej z kwadratowymi zębami nie gwarantowało dobrego estetycznego efektu. Piękny uśmiech sklasyfikowano więc inaczej – uzależniając kształt zębów od typu osobniczego człowieka. Jest to klasyfikacja osobnicza według Kretschmera. Nie zakłada ona ostrych granic, a pozwala jedynie ustalić punkty wyjściowe, co umożliwia ujęcie w jej ramy typów pośrednich. Należy nadmienić, że wśród kobiet jest o wiele mniej typów klasycznych, a dominują formy przejściowe. Odżywianie, a zwłaszcza praca, zmieniają zewnętrzny wygląd ciała. W przypadkach wątpliwych należy ustalić budowę kośćca.

III typy osobnicze wg Kretschemra: pykniczny, leptosomiczny, atletyczny Źródło: https://antropologia-fizyczna.pl/antropometria/typy-budowy-ciala/somatotypy

TYP LEPTOSOMICZNY

Leptos oznacza wąski. Typ leptosomiczny charakteryzuje:

• twarz: smukła, wąska, długa, blada,
• nos: wąski, wydatny,
• szyja: długa,
• wargi: cienkie,
• odległość międzyoczodołowa: mała i oczy głęboko osadzone,
• tułów: wąskie ramiona, płaska klatka piersiowa i brzuch,
• kończyny: słabo umięśnione, szerokość barków niewielka, barki opadające,
• niewielka zdolność do odkładania tłuszczu, zatem skłonność do chudości.
• Zęby wąskie długie, często stłoczone.

Typ leptosomiczny prezentuje obecne uzębienie Mel C.

źródło zdjęć: https://www.instagram.com/melaniecmusic/

Bywa on bardzo impulsywny i źle reaguje na stres czy krytykę. Z drugiej strony osoby o tym typie osobowości są niezwykle kreatywne i wrażliwe, szybko się uczą, ale też szybko zapominają. Żyją cały czas na najwyższych obrotach, a gonitwa myśli, stres, zmęczenie układu nerwowego powodują problemy ze snem, stany depresyjne i poczucie braku zrozumienia. 

Jak rozmawiać z pacjentem o typie leptosomicznym?

To temperament schizotymiczny. Jest skłonny do abstrakcji – dla niego najlepszym rozwiązaniem byłby wirtualny wax-up 3D. Ponieważ taki pacjent jest mało podatny na zmiany,więc forma kształtu i budowy zębów nie może być drastycznie zmieniona. Delikatne estetyczne korekty będą dla niego odpowiednie i akceptowalne. Jest drażliwy i oschły, więc cierpliwością i profesjonalnym podejściem do wytłumaczenia planu leczenia osiągniesz sukces.

TYP ATLETYCZNY

Typ atletyczny charakteryzuje:

• silna budowa ciała,
• szeroka twarz,
• szerokie barki,
• wąska miednica,
• długie kończyny o szerokich dłoniach i stopach;
• zęby przednie kwadratowe, krótkie; w uzębieniu dominują kły; zęby sieczne na tej samej linii z kłami; zęby boczne dobrze wykształcone, lecz niezbyt wysokie guzki; bruzdy miernej głębokości.

Pod względem charakteru są to osoby agresywne, nieustępliwe, odważne i bardzo uparte.  Typ atletyczny pod względem uzębienia prezentuje “obecna” Victoria Beckham.

Jak rozmawiać z pacjentem o typie atletycznym?

To temperament iksotynik. Jest ograniczony w gestach i mimice, więc nie zobrazuje zmian, jakie oczekuje. To Ty musisz przejąć inicjatywę. Cechuje się małą plastycznością umysłu, więc przemówią do niego proste słowa, nieskomplikowane stwierdzenia. Trudno przystosowuje się do zmian otoczenia – powinien być przyjmowany w tym samym gabinecie, w tym samym gronie osób. Jest zazwyczaj spokojny i takiej postawy również oczekuje.

TYP PYKNICZNY

Charakteryzują go:

• drobny szkielet,
• słabo rozwinięte mięśnie,
• szeroka twarz,
• krótka szyja,
• zaokrąglone kontury,
• przewaga wymiarów poprzecznych nad długościowymi,
• tendencja do odkładania tkanki tłuszczowej,
• zęby przednie krótkie kanciaste, trójkątne, często zaokrąglone, często diastemy; zęby boczne duże o niskich guzkach i płytkich bruzdach.

Typ pykniczny jest jednym słowem urzekający. Ma wspaniałą osobowość, jest towarzyski, uczuciowy, uprzejmy, nie ma huśtawek nastrojów, dba o wszystkich dookoła. Każdy konflikt chce rozwiązać pokojowo i bez rozlewu krwi. Kocha komfort, wygodę i dobre jedzenie. Pomimo kilku kilogramów więcej porusza się z wrodzoną gracją i doskonale tańczy.

Źródło: https://prezi.com/d93mscl1wkfz/typy-konstytucjonalne-kretschmera/

FORMY PRZEJŚCIOWE

1. Typ asteniczno-leptosomiczny – zęby przednie prostokątne, podłużne, stłoczone. Wąskie szczęki i brak miejsca, zęby boczne zrotowane, wysokie guzki, ostre krawędzie żujące, głębokie bruzdy.
2. Typ leptosomiczno-atletyczny – dominująca wielkość siekaczy środkowych, kły dość ostre, mniejsze od siekaczy centralnych. Zęby ustawione w regularne łuki. Zęby boczne dość głębokie bruzdy, o regularnych stokach. Wykształcone bruzdy.
3. Typ atletyczno-pykniczny – zęby zaokrąglone, węższe, dłuższe niż w typie atletycznym.
4. Typ asteniczno-pykniczny – zęby zwężone, trójkątne, podobne do pyknika.

O projektowaniu uśmiechu w świecie gwiazd

• Victoria Beckham zmieniła się z typu asteniczno-leptosomicznego w typ atletyczny. Obydwa typy mało podatne na zmiany… Ciekawy zbieg okoliczności. Lecz budowa ciała Victorii na pewno nie zmieniła się w atletyczną.
• Nicolas Cage z typu leptosomicznego zmienił się w atletyczno-pykniczny. Podobne połączenie jak poprzednio i nawet budowa ciała tak jakby objętościowo większa.
• Tom Cruise: z dysplastycznego w leptosomiczno-atletyczny.
• Monika Brodka: z atletycznego w atletyczno-pykniczny.
• David Beckham: z asteniczno-leptosomicznego w leptosomiczno-atletyczny. 
• Mel C: z asteniczno-pyknicznego w leptosomiczny.

źródło zdjęć: https://www.instagram.com/davidbeckham

O projektowaniu uśmiechu i typologii Galena 

Temperament to dziedziczone cechy zachowania, ujawniające się już w pierwszym roku życia. Stanowi on część składową osobowości i jest podstawą jej rozwoju. Gdy więc wpisujemy w wyszukiwarkę hasło Cztery typy osobowości według Hipokratesa, tak naprawdę mamy na myśli cztery typy temperamentu.

Hipokrates – grecki filozof i lekarz – opisał ludzkie zdrowie jako stan, który zależy od czterech podstawowych “soków” w organizmie. Były to: krew, flegma, żółć czarna, żółć żółta. Około 500 lat później, inny grecki lekarz Galen, doszedł do wniosku, że przewaga jednego z soków w organizmie związana jest z określonymi cechami zachowania. Wyodrębnił on następujące rodzaje temperamentu.

Cztery typy osobowości, które wyróżnia psychologia, znacznie różnią się od siebie. Nikt chyba nie jest wyłącznie jedną z nich. Największe przystosowanie do otoczenia wykazują ludzie o mieszanych osobowościach.

Postrzeganie piękna i radość, którą z niego czerpiemy jest nierozerwalnie związana z osobowością człowieka. Estetyka kojarzy się z czymś pozytywnym, wzmacnia samoocenę i wiarę we własne siły.

A jak czas wypływa na uśmiech? Przeczytaj artykuł o projektowaniu uśmiechu: Ważne cechy uzupełnień protetycznych u młodszych i starszych pacjentów